Ses kısıklığı, normal ses kalitesinde meydana gelen her türlü değişikliği ifade eder. Bu durum; konuşurken sesin kesilmesi, frekans değişiklikleri, havalı veya boğuk ses çıkması gibi şikâyetlerle kendini gösterebilir.
Ses Kısıklığına Neden Olan Faktörler
Ses oluşumu; akciğerlerden gelen havanın, ses telleri arasından geçerek titreşim yaratması ile başlar. Bu titreşim sonucu oluşan ses, boğaz, geniz, burun, sinüsler ve ağız boşluğu gibi rezonans bölgelerinde şekillenerek konuşma sesine dönüşür.
Ses kısıklığına neden olabilecek başlıca etkenler şunlardır:
- Ses teli felci veya ses tellerinde yer alan nodül, polip, tümör gibi büyük kitleler nedeni ile ses tellerinin yeterince kapanamaması sonucu oluşan hava kaçağı ses zayıf çıkar.
- Yüzey düzensizlikleri: Polip, nodül, ödem ve tümöral kitleler mukoza tireşim kalitesini bozar, ses kalitesi düşer.
- Larinks enfeksiyonları (larenjit), sinüzit, boğaz enfeksiyonları
- Reflü (mide asit kaçağı) ve sigara kullanımı
- Sesin yanlış ve aşırı kullanımı, ses tellerinde ödem ya da kanamaya yol açabilir.
- Anatomik olarak normal olan fakat kas fonksiyonu bozuk olan durumlar da ses bozukluklarına neden olabilir.
Rezonans Bozukluklarına Bağlı Ses Değişiklikleri
- Burun tıkanıklığına bağlı hiponazal ses (burunsuz konuşma)
- Nazal pasaj genişliğine bağlı hipernazal ses (aşırı burunlu konuşma)
- Boğaz ve ağız tabanındaki kitleler, “sıcak patates sesi” olarak tanımlanan karakteristik ses değişikliğine yol açabilir.
Ses Kısıklığı Tanısı Nasıl Konur?
Tanıda ilk adım, detaylı bir hasta öyküsüdür. Şikâyetin süresi, sigara kullanımı, sesin kullanım biçimi gibi bilgiler önemlidir. Ardından;
- Larinks muayenesi: Ağız yolu ile rijit endoskopi, burun yolu ile fleksibl endoskopi
- Ses teli mukoza hareketlerini değerlendirmek için laringostroboskopi
- Gereken durumlarda ameliyathane şartlarında mikroskopik muayene yapılmalıdır
Ses teli muayenesi her zaman uzman hekim tarafından gerçekleştirilir. Özellikle ses tellerinde tümör şüphesi varsa hızlı hareket edilmelidir. Ses kısıklığı 4–5 gün içinde düzelmezse KBB uzmanına başvurulması önerilir.
Ses Kısıklığı ile Beraber İzlenebilen Diğer Sağlık Sorunları
- Ses teli felçleri, yutma sırasında solunum yollarını kapatma fonksiyonunun bozulmasına ve aspirasyon (gıdanın akciğere kaçması) riskine yol açabilir.
- Solunum yetmezliği, efor kısıtlılığı, kalp yetmezliği hatta boğulma gibi ciddi sonuçlar da oluşabilir.
Ses Kısıklığı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tedavi altta yatan nedene göre planlanır. Genel yaklaşımlar şunlardır:
- Ses istirahati
- Sigaranın kesin olarak bırakılması
- Günlük sıvı alımının artırılması (özellikle ılık su)
- Reflü tedavisi
Uygulanan Yöntemler
- Ses teli enfeksiyonları: Antibiyotik ve ödem giderici ilaçlar
- Ses teli nodülü: Öncelikle ses terapisi
- Polip ve tümörler: Cerrahi müdahale
- Erken evre kötü huylu hastalıklar: Cerrahi veya radyoterapi
- Ses teli felci: Ses telini orta hatta yaklaştırmaya yönelik cerrahiler veya enjeksiyonlar
- Fonksiyonel ses bozuklukları: Konuşma terapisi ve nöro toksin enjeksiyonu
Ne Zaman KBB Uzmanına Başvurmalısınız?
- Sebebi bilinmeyen ses kısıklığı varsa
- Sigara kullanıyorsanız ve sesiniz 4–5 gün içinde düzelmiyorsa
- Şiddetli ses zorlaması sonrası ani kısıklık geliştiyse
gecikmeden uzman bir Kulak Burun Boğaz hekimi tarafından değerlendirilmelisiniz.
Ses Sağlığını Korumak İçin Öneriler
- Sigara ve alkol kullanımından kaçının
- Bol su tüketin
- Reflü şikâyetiniz varsa yatmadan 2–3 saat önce yemek yemeyin
- Burun tıkanıklığı, sinüzit gibi sorunları ihmal etmeyin
- Uzun süre yüksek sesle konuşmaktan kaçının
- Uyuduğunuz ortamın havasının nemli olmasına özen gösterin
Ses kısıklığı, bazen ciddi hastalıkların ilk belirtisi olabilir. Ses sağlığınızı korumak ve riskleri erken saptamak için düzenli kontrollerinizi ihmal etmeyin.
