Fasial Travma Nedir?
Yüz ve boyun bölgesinde, cilt ve cilt altı dokuları etkileyen her türlü zedelenme fasial travma olarak adlandırılır. Bu travmalar, sadece yumuşak dokuları değil; kemik yapılar, sinüsler, ağız içi yapılar, dişler ve boyun organları gibi daha derin anatomik yapıları da etkileyebilir. Eğer kemik dokular da travmadan etkilenmişse bu tablo maksillofasiyal travma olarak adlandırılır.
Belirtiler ve Bulgular
Çocuklarda yüz travmalarında şu belirtiler gözlemlenebilir:
- Ciltte kesiler
- Göz çevresinde morarma
- Gözler arası mesafede artış
- Üst çenenin kafatasından bağımsız hareket etmesi
- Alt ve üst çenede his kaybı
Bu tür travmalarda, kapsamlı değerlendirme ve hızlı müdahale oldukça önemlidir. Bazı durumlarda acil cerrahi müdahale gerekirken, bazı olgularda yara ve ödemlerin geçmesi beklenerek planlama yapılması daha uygun olabilmektedir.
Çocuklarda Yüz Travmasının Sık Nedenleri
- 0–5 yaş arası çocuklarda en sık neden: düşmeler
- 5 yaş üstü çocuklarda en yaygın neden: trafik kazaları
- Ayrıca; yüksek tempolu sporlar ve şiddet içerikli oyunlar da risk faktörüdür.
Yüz travmalarının tedavisinde, çocukların devam eden yüz ve kemik gelişimi mutlaka dikkate alınmalı; bu gelişimi olumsuz etkilemeyecek yöntemler tercih edilmelidir.
Çocuklarda Yüz Travmaları Erişkinlerden Neden Farklıdır?
- Çocuklarda yüz gelişimi devam etmektedir.
- Travmalar, bu gelişim sürecini etkileyebileceğinden, uygulanacak tedavi planı çocuğun gelişimini bozmayacak şekilde hazırlanmalıdır.
- Aynı şekilde yapılan onarımlar da çocuğun büyümesiyle birlikte doğal gelişime uyum sağlayacak biçimde tasarlanmalıdır.
Günümüzde bilgisayarlı tomografi (BT) ile yüz kemik yapılarındaki hasar net şekilde değerlendirilebilmektedir.
Yüz Travmasında Görülen Hasar Türleri
1. Yumuşak Doku Yaralanmaları
- Ciltte oluşan kesiler
- Travmaya eşlik eden damar, sinir, tükürük bezi ve tükürük kanalı hasarları
Bu yapılar mutlaka travma sırasında değerlendirilmelidir.
2. Kemik Kırıkları
- Yüz kemiklerinde oluşabilecek kırıklar,
- Kırığın yeri ve ciddiyeti, çocuğun yaşı ve genel durumu dikkate alınarak tedavi planlanmalıdır.
- Her durumda yüz gelişimini engellemeyecek cerrahi teknikler tercih edilmelidir.
3. Diş ve Ağız İçi Yapı Travmaları
- Diş travmalarında mutlaka diş hekimi değerlendirmesi gereklidir.
- Yerinden çıkmış dişler asla atılmamalı, mümkünse nemli bir ortamda saklanmalıdır.
- Sallanmış dişler erken müdahale ile yerine yerleştirilerek korunabildiğinden çekilmemelidir
Özetle
Çocuklarda yüz travmaları, sadece estetik değil, fonksiyonel ve gelişimsel açıdan da önemli sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle, erken tanı ve doğru tedavi planlaması büyük önem taşır. Multidisipliner yaklaşım ve gelişim göz önüne alınarak uygulanacak tedavi yöntemleriyle hem estetik hem de fonksiyonel başarı sağlanabilir.
