Çocuklarda baş ve boyun bölgesinde gelişen kitleler, genellikle iyi huylu (benign) olmakla birlikte nadiren kötü huylu (malign) tümörler de görülebilmektedir. Çocukluk çağında en sık karşılaşılan nedenler:
- Enfeksiyonlar
- Doğumsal kistler ve doku kalıntıları
- Lenf bezi büyümeleri
- İyi huylu tümörlerdir
Kötü huylu tümörler daha az sıklıkta görülse de, uygun yöntemlerle tedavi edildiklerinde başarılı sonuçlar elde edilebilmektedir.
En Sık Görülen İyi Huylu Kitleler
Geniz Eti ve Bademcikler
Çocukluk çağında en sık görülen iyi huylu baş-boyun kitleleri geniz eti ve büyük bademciklerdir. Ancak büyümenin asimetrik veya tek taraflı olması durumunda daha detaylı bir değerlendirme yapılması önerilir.
Lenf Bezi Büyümeleri
Boyun bölgesindeki lenf nodu büyümeleri, çocuklarda sık izlenir ve çoğu zaman enfeksiyon kaynaklıdır. Ancak:
- Lenf bezleri zamanla küçülmüyorsa
- Sayıları artıyorsa
- Büyüme devam ediyorsa
mutlaka bir kulak burun boğaz (KBB) uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.
Doğumsal Kistler ve Damar Malformasyonları
Baş-boyun bölgesinde izlenen doğumsal kist türleri şunlardır:
- Brankial kleft kistleri
- Tiroglossal kanal kistleri
- Dermoid kistler
- Kistik higroma
Bu kitleler enfekte olma riski taşıdıkları veya zamanla kötü huylu kitlelere dönüşebildikleri için genellikle cerrahi olarak çıkarılmaları önerilir.
Damar kaynaklı kitleler arasında en sık görülenler:
- Hemanjiomlar
- Lenfatik malformasyonlar
- Arteriovenöz malformasyonlar
Bu yapıların tedavisi yerleşim yerine ve oluşturdukları klinik şikâyetlere göre planlanmaktadır.
Burun ve Sinüs Kaynaklı Kitleler
Burun kökenli kitleler genellikle burun tıkanıklığı ve tekrarlayan burun kanamaları gibi şikâyetlerle ortaya çıkar. Çocukluk çağında karşılaşılan bazı önemli lezyonlar rabdomyosarkom, non-Hodgkin lenfoma ve özellikle erkek çocuklardan nazofarenks anjiofibromudur.
Burun kanamaları sık tekrarlıyorsa veya burun tıkanıklığı tedaviye rağmen geçmiyorsa, mutlaka KBB uzmanı muayenesi gereklidir.
Burun Polipleri ve Doğumsal Anomaliler
- Burun polipleri çocuklarda nadir görülür ancak yoğun polip varlığında kistik fibrozis araştırılmalıdır.
- Alerjik nezle ve alerjik mantar sinüziti de polip oluşumuna yol açabilir.
- Burun içinde izlenen polip benzeri kitlelerden biri de doğumsal meningoensefalosel olabilir. Bu durumda, beyin dokusu kafa tabanındaki kemik boşlukları yolu ile burun içine fıtıklaşabilir. Tanı ve tedavi planlaması öncesinde detaylı görüntüleme yapılmalıdır.
Tükürük Bezi Kaynaklı Kitleler
Tükürük bezleri:
- Kulak önü (parotis)
- Çene altı
- Dil altı (majör bezler)
- ve
- Ağız içindeki küçük bezler (minör bezler) olarak ikiye ayrılır.
Minör tükürük bezlerinden kaynaklanan kitlelerde kötü huylu olma riski daha yüksek olsa da, tüm tükürük bezi kitleleri KBB uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.
Tiroid Bezi Kitleleri
Tiroid bezi, boynun ön orta hattında yer alır. Çocuklarda tiroid nodülü ya da kitleleri nadir görülse de saptandığında mutlaka ayrıntılı inceleme gerektirir.
Sonuç olarak, çocuklarda baş ve boyun bölgesinde ortaya çıkan her türlü kitle, benign ya da malign fark etmeksizin, dikkatli şekilde değerlendirilmelidir. Erken tanı ve uygun tedavi yaklaşımları hem sağlığı korumak hem de ileri komplikasyonları önlemek açısından büyük önem taşır.
